Werkgevers en werknemers zijn samen verantwoordelijk voor de veiligheid op de werkvloer. Maar de primaire verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid voor de veiligheid ligt bij de werkgever. Voor de duidelijkheid, er is een wezenlijk verschil tussen verantwoordelijk zijn en aansprakelijk zijn. Iemand die verantwoordelijk is, is verplicht om iets wél of juist niet te doen. Degene die aansprakelijk is, kan worden vervolgd en beboet of moet de schade vergoeden als de verplichting niet wordt nageleefd.
Bestuursrecht of strafrecht?
Hier hebben we het dus over de situatie dat een werknemer, stagiair, uitzendkracht of zzp’er schade of letsel oploopt door een ongeval of ongezonde omstandigheden op het werk. De werkgever is daarvoor aansprakelijk en kan dan een boete krijgen van de Arbeidsinspectie. Dat valt onder het bestuursrecht. In heel ernstige gevallen kan er ook strafrechtelijk naar worden gekeken. Dat betekent dat de rechter naar de zaak gaat kijken en er ook andere straffen kunnen worden opgelegd.
Arbowetgeving en het Burgerlijk Wetboek
Het is voor werkgevers dus verstandig om de voorschriften uit de Arbowetgeving en het Burgerlijk Wetboek serieus te nemen en na te leven. In de Arbowet staat precies aangegeven voor welke feiten de Nederlandse Arbeidsinspectie een boete kan opleggen. Bijvoorbeeld voor:
- Het ontbreken of onvolledig zijn van een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E).
- Het niet of onvoldoende geven van voorlichting en onderricht.
- Het niet melden van een arbeidsongeval.
- Het niet organiseren van de preventietaken door bijvoorbeeld een preventiemedewerker.
- Het niet mogelijk maken van een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO).
Ook in het Arbobesluit staan zaken waarvoor de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) kan beboeten. Bijvoorbeeld voor het niet nemen van maatregelen om schadelijk lawaai te voorkomen of te beperken.
Verplichtingen uit de Arbowet nakomen
Werknemers zullen zelden strafrechtelijk worden vervolgd. Dat zal alleen gebeuren als hij stillegging door de Arbeidsinspectie negeert of weet, of redelijkerwijs kan weten, dat door zijn toedoen of nalaten levensgevaar voor personen in zijn omgeving ontstaat. Voor een werknemer is het van belang dat hij naar beste eer en geweten zijn werk doet. Zolang er geen sprake is van ernstige nalatigheid of grove schuld hoeft hij zich weinig zorgen te maken. Hij moet natuurlijk wel zijn verplichtingen uit de Arbowet nakomen.
